W. Kreeft – Nr. 68

Deze tekst is overgenomen uit W. Kreeft,
Nederlandsche maçonnieke penningen No. 68

1934 – 8—19 November

Penning ter herinnering aan het tweede eeuwfeest van de Loge ,,1’Union Royale” in het O .”. ‘s-Gravenhage.

#

Voorzijde: Een blauw wapenschild beladen met passer en winkel­haak, schietlood, waterpas, graadboog, aard- en hemel-globe uit welk schild oprijst een op een zuil staand ge­vleugeld kind, met de vinger aan de lippen. Onder dit schild een spreukband met opschrift: VIRTUTIS ET ARTIS AMICUS De vriend van Deugd en Kunst. Het geheel omgeven door een omschrift: SCEAU DE LA GRANDE LOGE DES PROVIN-CES UNIES CONSTITUEE A LA HAYE LE 8—19 NOVEMBRE 1734.

Zegel van de Groot-Loge der Verenigde Provinciën, gesticht in Den Haag de 8 — 19 November 1734.

Keerzijde: Als omschrift: TWEE EEUWEN ARBEID IN DE KONINKLIJKE KUNST HERDACHT DOOR DE LOGE „L’UNION ROYALE” IN HET O .’. ‘S-GRAVENHAGE. Opschrift:

1734

8 NOVEMBER 19

1934

DE BEGINSELEN ONZER DADEN

ZIJN BEGREPEN IN DEZE TWEE

VOORSCHRIFTEN:

BEMIN ALLE MENSCHEN ALS

BROEDERS EN NAASTEN.

GEEF GODE, DAT GODES, EN

DEN KEIZER, DAT DES KEIZERS IS.

Afmeting 60 mm brons.

De stempels zijn gegraveerd door R. Kohier, de penningen geslagen

bij Kon. Begeer te Voorschoten.

Gedenkboek Kon. Begeer, No. 782.

Van maconnieke arbeid in ons land vóór 1731 is niets met zekerheid bekend. De eerste Nederlandse werkplaats werd geopend op 8 No­vember 1734, onder Voorzitterschap van Br .’. Vincent la Chapelle. De Engelse connecties, ontstaan door het in dat jaar gesloten huwe­lijk van onze latere stadhouder Willem IV met Prinses Anna, doch­ter van George II van Engeland, zijn waarschijnlijk van invloed geweest op de stichting van deze Loge. Zij kreeg de naam van „Loge des Grand Maïtre des Provinces Unies et Ie ressort de la Généralité”. Het volgend jaar ontving zij de constitutiebrief, welke helaas verloren gegaan is.

In 1735 werd in Den Haag een tweede Loge opgericht „Le Véritable Zèle”. Op 30 November vaardigden de Staten van Holland en West-Friesland een plakaat uit tegen het houden van samenkom­sten van Vrijmetselaren, waarop de Bbr .’.in Den Haag hun werk­plaatsen tot 22 Maart 1744 sloten, om de werkzaamheden te her­vatten in een Loge, welke de naam kreeg van „1’Union”. In 1752 volgde onder leiding van Br .’. A. Huiskens de oprichting van een nieuwe Loge onder de naam van „La Royale”.

In het begin van 1757 was de Loge ,,1’Union” reeds enige tijd in ruste. Door de Bbr .’. van „La Royale” werd nu tot de grote Nationale Loge het verzoek gericht, hun Loge te mogen inlijven bij de Loge ,,1’Union” en deze dan te mogen noemen ,,1’Union Royale”. Dit verzoek werd ingewilligd en op 31 Januari 1757 werd een consti­tutiebrief uitgereikt, waarbij de geboortedatum van de oude Loge ,,1’Union”, zijnde 8 November 1734, werd aangehouden en be­vestigd.

In het jaar 1779 werd een Kapittel opgericht werkende onder de zelfde naam.

Vele der Bbr .’. van ,,1’Union Royale” behoorden tot het leger, hetgeen tot gevolg had dat de standplaats der Loge afwisselend te Den Haag en Breda gevestigd was.

In Den Haag had de Loge dan ook geen vast vergaderlokaal; zij begon haar arbeid in 1’Union d’Or, later in de Nieuwe Doelen, vervolgens verhuisde zij in 1764 naar Kramer in „De Beurs van Am­sterdam”, waarop zij bij Stolz op het Buitenhof (1771) gevestigd was tot zij in 1811 van de Gemeente een lokaal in huur verkreeg dat boven de Schouwburg gelegen was, in welk lokaal zij bleef tot haar verhuizing in 1847, naar de Fluwelen Burgwal. In het begin van de negentiende eeuw waren er onder de Bbr .”. vele Fransen. Deze opperden het denkbeeld, om in navolging van hetgeen in Frankrijk geschiedde, vrouwen- of adoptie-Loges te houden. Door dit voorstel ondervond de Loge vele moeilijkheden, vooral van de zijde van het Hoofdbestuur, zelfs zó, dat met uitstoting uit de Groot-Loge werd gedreigd. In 1811 werd het leningsverschil op bevredigende wijze opgelost. Aet de aanvaarding van het Grootmeesterschap der Orde door Sr.’. Prins Frederik, vangt voor ,,1’Union Royale” een nieuw ijdvak aan. Oorspronkelijk is getracht ten behoeve van Br .’. Prins ‘rederik een nieuwe Loge te stichten, een bijzondere maconnieke roep, waarin hij mannen ontmoeten zou, met wie hij uit de aard an zijn hoge maatschappelijke rang, voortdurend op vriendschap-elijke voet in aanraking zou kunnen komen. Deze Loge ontving e naam ,,1’Union Frederic”, en ontving een constitutiebrief, welke edateerd is, 13 October 1816. Deze Loge heeft ruim dertig jaren estaan, doch op 28 October 1847 werd door de 3 Haagse Loges, » weten: ,,1’Union Royale” — „Eendracht Maakt Macht” — en 1’Union Frederic” besloten een fusie aan te gaan, en zich als ieuwe Loge te constitueren onder de naam en de kleuren van 1’Union Royale”, en wel met een proeftijd van drie jaar. Op 5 November 1850 werd deze proef voorgoed bestendigd. Vanaf het igenblik der samensmelting is Br .’. Prins Frederik lid geweest van 1’Union Royale” en tevens haar Mr .’. van Eer. Tijdens zijn lid-laatschap heeft de Loge een periode van bijzonder grote bloei ekend, vele voortreffelijke mannen traden toe en vele merkwaar-ige gebeurtenissen vonden plaats.

let tweede Eeuwfeest der Loge werd gevierd met het uitgeven an de boven omschreven penning, alsmede door het uitgeven van en fraai uitgevoerd gedenkboek, waarin op voortreffelijke wijze de eschiedenis der Loge is beschreven.

Zalig zijn de reinen van hart; want zij zullen God zien.

(Matth. 5:8). Afmeting 60 mm zilver (uniek).

Vervaardigd bij Begeer te Voorschoten en gegraveerd door Br .’. W. Kreeft.

Tijdens een plechtige Tempeldienst, gehouden op 24 Maart 1937, is deze penning aan Br.^–, van Leeuwen aangeboden, welke penning na zijn dood, door de erven aan de Loge „La Vertu” werd terug geschonken. Johannes Hendrik van Leeuwen werd geboren te Leiden, 22 April 1853, alwaar hij de H.B.S. bezocht. Na het behalen van zijn diploma wiskunde M.O., werd hij leraar in dit vak aan de H.B.S. te ‘s-Her-togenbosch, welke standplaats hij later met Zierikzee verwisselde. In de Loge „De Ster in het Oosten” aldaar werd hem het macon­nieke Licht geschonken. Na zijn pensionnering keerde hij in 1918 naar Leiden terug, waar hij tot de Loge „La Vertu” toetrad. Hij overleed te Leiden op 6 December 1941.